Wprowadzenie

W drugiej połowie XX wieku zauważono, że zmienia się  nasze podejście do śmierci, do seniorów, do ludzi chorych,. Śmierć naturalna, śmierć bliskiego jako wydarzenie społeczne przestała być obecna w naszej świadomości. Przestała być częścią życia a stała się jego zaprzeczeniem, wrogiem, z którym należy walczyć za pomocą medycyny. Ma to podłoże w zmianach, jakie dokonywały się na przestrzeni wielu lat. Mam tutaj na myśli zmianę miejsca umierania – z domowego na szpitalne, zmianę statusu zmarłego w kontekście życia społecznego, czego przykładem jest umiejscowienie i znaczenie cmentarza w obrębie miasta. Długość życia przeciętnego człowieka niesamowicie się wydłużyła, a co za tym idzie, przyczyny śmierci również się zmieniły. W większości umieramy teraz w szpitalach, pośród personelu medycznego, traktowani jako „jednostka medyczna”. Umieraniu bardzo często towarzyszy samotność, zarówno w przypadku umierającego, jak i jego bliskich pogrążonych w żałobie, którą traktuje się bardziej jako jednostkę chorobową, niż naturalne, wręcz zwyczajne uczucie. Śmierć nie należy do nas, jest nam odebrana na rzecz przymusu jak najdłuższego życia. Umieramy, chorując. Marzymy o śmierci nieświadomej.

W tym samym czasie poddajemy się wszechobecnemu procesowi komercjalizacji, upolitycznienia i bezrefleksyjnego epatowania trupami w przestrzeni publicznej. Przeglądając statystyki najczęściej oglądanych filmów ostatnich kilkunastu lat, zauważymy, że mamy do czynienia z kinowym zalewem trupów. Zostaliśmy zaatakowani setkami wizerunków śmierci, zarówno prawdziwych pochodzących z reportaży, codziennych newsów, jak i tej udawanej, która wylewa się z ekranów kinowych. Powoli granica pomiędzy jedną i drugą staje się trudna do wychwycenia, niewidoczna dla otępiałego, pod wpływem ilości obrazów, odbiorcy.

Gdzieś na pograniczu strachu przed okolicznościami umierania znanymi ze świata fizycznego, a życiem poza oznakami upływającego czasu w nowym, wirtualnym ekosystemie pojawia się zjawisko, które nazywam nieumieralnością. Ultranowoczesne, wirtualne wizerunki, które tworzymy każdego dnia udzielając się na portalach społecznościowych, nie starzeją się. Mamy również pełną władzę nad czasem, w każdym momencie możemy edytować wydarzenia z przeszłości. Nasza historia może być nieustannie poprawiana i aktualizowana. Facebookowa podróż w czasie jest czymś prostym i oczywistym. Posiadamy również władzę nad przestrzenią, ponieważ bycie w kilku miejscach jednocześnie, na kilku wydarzeniach, nie jest problematyczne. Od chwili zarejestrowania, każdego dnia, w każdej chwili możemy (a może jesteśmy zobligowani) do budowy swojego alternatywnego życia, które prędzej czy później stanie się naszym pomnikiem. Współcześnie zatraca się granica pomiędzy tym, co prywatne, a tym, co publiczne, prawdziwe i fałszywe. Kulturowo, bycie widzialnym staje się przymusem. Stajemy się więźniami będącym pod ciągłą obserwacją, kontrolą, w pełnej gotowości do pokazania się — bycia dostrzeżonym przez innych.